TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Tazminat bir alacak hakkı olduğu için ortada bu alacağı doğuran bir borç ilişkisinin ve bu ilişkiden doğan bir zararın olması gerekir.
Tazminata karar verebilmek için, önce zarar miktarının hesaplanması gerekir. Zararı ispat etmek tazminat isteyene düşer. Zarar haksız fiilin işlendiği gündeki değeri göz önüne alınarak hesaplanır. Tazminat istekleri maddi ve manevi tazminat olmak üzere iki kısma ayrılır:
A-) MADDİ TAZMİNAT:
Maddi tazminata hak kazandıran durumlar çok çeşitlidir:
1. Beden ve ruh tamlığının ihlalinden doğan tazminat: Borçlar Kanununa göre bedenen ve ruhen bir zarara uğrayan kimse, çalışma gücünü kaybetmesinden ve ileride maruz kalacağı mahrumiyetten doğan zararını ve bütün masraflarını zarardan sorumlu olanlardan isteyebilir. Çalışma gücünü tamamen kaybeden, ömür boyu bakımı için gerekli tazminatı isteyebilir.
2. Ölüm ve cismani zararlardan kaynaklanan tazminat: Burada istenebilecek maddi zararlar şunlardır:
a) Gömme giderleri,
b) Ölünceye kadar yapılan iyileştirme giderleri,
c) Ölünceye kadar çalışma gücünün kaybolmasından doğan zararlar,
d) Destekten yoksun kalma zararı. Destekten mahrum olanın tazminat isteyebilmesi için ölene mirasçı olması şart değildir. Destekten yoksun kalanlar; eş, nişanlı, küçük çocuklar, ana-baba gibi kimselerdir.
3. Nişanı bozmanın sonucu olarak maddi tazminat: Ortada haklı bir sebep bulunmaksızın nişanı bozan veya kusurla nişanın bozulmasına sebebiyet veren nişanlı, maddi tazminatı ödemeyle yükümlü kılınabilir.
4. Boşanma sonucu maddi tazminat: Mevcut veya ilerdeki bir menfaati boşanma yüzünden kaybolan kabahatsiz karı veya kocanın, kabahatli olan taraftan uygun miktarda bir tazminat talebine hakkı vardır.
5. Malikin uğradığı zararın tazmini: Bir gayrimenkulü üçüncü bir kişi tapudaki yanlış tescile bakarak satın alırsa bu gayrimenkulü kazanır, gerçek hak sahibiyse kaybeder. Gerçek hak sahibi ancak, tescili yanlış yapan devletten veya gayrımenkulü usulsüz olarak satan kişiden tazminat isteyebilir. Maddi tazminat, aynen tazmin veya para şeklinde olabilir.
B-) MANEVİ TAZMİNAT:
Günümüzde iş ve trafik kazalarının artması neticesinde önceleri kapsamı dar tutulan Manevi Tazminat müessesesi , hayatın akışına ve çağın gereklerine uygun olarak düzenlenerek önemli bir kurum haline getirilmiştir. Bu bağlamda manevi tazminat; mal varlığı dışındaki hukuki değerlere yapılan saldırılarla meydana getirilen eksilmenin giderilmesi olup, amaç failin cezalandırılmasından ziyade mağdurun çekmiş olduğu acıları dindirmek, kırılan yaşama arzusunu tazelemek, hayata yeniden bağlamak ve ruhi dengeyi sağlamaktır. Manevi tazminat mirasçılara geçebilir.
Manevi tazminata hak kazandıran durumlar çeşitlidir:
1. Beden ve ruh tamlığının ihlali sonucu olarak manevi tazminat: Manevi tazminat isteme hakkı zarara uğrayan ve bunun ölümü durumunda ölünün mirasçısına aittir. Çünkü bu hak, kişiye sıkı surette bağlı haklardandır. Bu tazminata hükmedebilmek için maddi tazminat şartlarının yanında, hakimin takdir edeceği özel şartlar da gereklidir.
2. Kişilik haklarının ihlali sonucu olarak manevi tazminat: Kişinin özel hayatı, , beden ve ruh sağlığının tamlığı, haysiyeti, şerefi, resmi, özel hayatının gizliliği, itibarı, atalarına karşı taşıdığı saygı duygusuna karşı işlenmiş her türlü saldırı, manevi tazminatı gerektirir.
3. Kişilik haklarının basın yoluyla ihlali dolayısıyla manevi tazminat: Bunun için, kişilik haklarına ağır bir saldırı olması, kusurun ağır bulunması ve saldırının hukuka aykırı bulunması gerekir. Ceza Kanunundaki
"Hakaret ve Sövme" suçlarının basın yoluyla işlenmesi gibi. Bu durumda ceza mahkemesinde açılan ceza davasında manevi tazminat istenildiği gibi, istenirse hukuk mahkemelerinde ayrı bir manevi tazminat davası açılabilir.
4. Nişanın bozulması sonucu olarak manevi tazminat: Nişanlılardan birinin haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozması ve nişanın bozulmasına sebebiyet vermesi durumunda öbür nişanlı, acı çekme, hayata karşı küsme, şeref ve haysiyetinin zedelenmesi gibi manevi zararlara uğramışsa, manevi tazminat isteyebilir.
5. Boşanma sonucu olarak manevi tazminat: Boşanmaya sebebiyet vermemiş eş; zina, cana kast, haysiyetsiz hayat sürme gibi haysiyet ve şerefi zedeleyen sebeplerden dolayı boşanmışsa kusurlu taraftan manevi tazminat isteyebilir. Manevi tazminat isteyebilmek için, şeref, haysiyet, isim gibi kişilik haklarına yapılan saldırının ağır olması gerekir. Manevi tazminat boşanma davasıyla birlikte istenmelidir.
6.Babalık davasının konusu olarak manevi tazminat: Evlilik dışı Çocuğun dava yoluyla baba tarafından tanınması demek olan babalık davasında, baba belli olmuşsa, kadın, belli şartların gerçekleşmesi durumunda babadan manevi tazminat isteyebilir.
Tüm bu bilgiler ışığında gerek maddi gerekse manevi tazminat davalarının açılması ve yürütülmesi esnasında davanın sonucuna etkili olacak tüm delillerin zamanında ve etkili şekilde toplanması çok önemlidir. Bu bağlamda dava açacak olan kişilere tavsiyemiz mutlaka bir avukattan yardım almalarıdır. Çünkü gerek hazırlık soruşturmasında gerekse hukuk davasının açılması esnasında mahkemeye tüm delillerin sunulması çok önemlidir. Hak kaybına uğramamak adına hukuktaki kesin sürelere riayet etmenin önemi bir çok davada bu süreleri kaçırdıktan sonra bizden yardım talep edildiğinde net olarak ortaya çıkmaktadır.
| Avukat |
: |
Av. Aslıhan Hatice ÖZCAN |
| Baro |
: |
Mersin Barosu 1429 sicil no |
| Vergi dairesi ve No |
: |
İSTİKLAL VD 54670032670 |
| Adres |
: |
Mahmudiye Mh. 109.Cd. Salih Usta Apt. Kat:3/5 Akdeniz / MERSİN |
